Most i dźwig Neuhausa

“[...] nierzadko próbowałem, posługując się wszelkimi możliwymi metaforami, obrazami i porównaniami, pomóc grającemu w zrozumieniu i odczuciu, co to jest swoboda. Porównywałem całą rękę od barku do końca palców do wiszącego mostu, którego jeden koniec umocowany jest w stawie ramieniowym*, a drugi w palcu na klawiaturze. „Most” to giętki i sprężysty, oparcia jego są mocne i pewne (gdy jednak ręka z palcem podniesie się nad klawiaturą, obraz „mostu” nie jest już trafny; lepiej wtedy wyobrazić sobie „dźwig”.)”

*Obecnie używany jest raczej termin „staw ramienny”.

Henryk Neuhaus - „Sztuka pianistyczna”, str.128, PWM, Kraków 1970

U Neuhausa (►Bibliografia), termin „most” oznacza ustalenie aparatu ruchowego pozwalające na przekazywanie impulsu płynącego z barku do dna klawisza. Chociaż bardzo obrazowe, ma to porównanie jeden poważny mankament, gdyż sugeruje statyczność dużego, nieruchomego obiektu, podczas gdy w rzeczywistości ręka nie tkwi nieruchomo na dnie klawiatury, tylko bywa tam oparta, najczęściej na ułamki sekund.

Uzyskanie „mostu” polega - w największym uproszczeniu - na delikatnym i impulsowym rozwieraniu w łokciu ramienia i przedramienia (temat ten jest szczegółowo omówiony w rozdziałach Jak najłatwiej uzyskać „most” - ćwiczenie podstawowe oraz Proste palce, most i dźwig, czyli pedagogiczne niedokładności). Należy też zdać sobie sprawę z kolejności powstawania zjawisk fizycznych: „most”, czyli oparcie barku, jego „kontakt” z dnem klawisza, powstaje dopiero PO zabrzmieniu struny. Uzyskanie dźwięku wyprzedza więc „most” o kilka milisekund. Dlaczego tak się dzieje? Przeczytaj punkt 2 tego rozdziału.

„Dźwig” oznacza przeciwieństwo „mostu”, czyli stan, w którym ręka jest zawieszona nad klawiaturą bez żadnego punktu oparcia. W tej pozycji ręka pozostaje średnio przez 90-95% czasu gry (tzw. szybowanie).

Im szybciej się gra, tym bardziej zwiększa się przemienność most/dźwig, przybierając w najszybszych przebiegach formę tzw. trzęsienia ramieniem, czyli bardzo częstych impulsów płynących z barku - zob. ten rozdział punkt 4.3.