1. Oto skróty używane w tym serwisie:
- AR - Aparat Ruchowy (od palców do barku)*
- PR - prawa ręka
- LR - lewa ręka
- RO - ręce osobno
- RR - ręce razem
* Aparat albo układ ruchowy pianisty (u Neuhausa „двигательный аппарат”), to potocznie mówiąc ręka w znaczeniu „kończyna górna”, chociaż podstawą każdego ruchu tego aparatu jest oczywiście dobre oparcie stóp na podłodze. Dowód: spróbuj grać uniósłszy lekko stopy 😊 Uniesienie stóp nad podłogą zmienia środek ciężkości i tylko doświadczeni pianiści potrafią zachować równowagę!
2. Rozbieżności znaczeń między językiem naukowym i potocznym mogą być powodem niedokładnego zrozumienia wskazań pedagogicznych. Z anatomicznego punktu widzenia ręka jest końcowym (inaczej mówiąc dystalnym, czyli dalszym) odcinkiem kończyny górnej (od nadgarstka w dół), a dłoń - wewnętrzną stroną ręki.
Natomiast w języku potocznym i w pianistyce dłonią nazywamy często całą anatomiczną rękę (tę od nadgarstka w dół), a termin ręka określa najczęściej całą kończynę. Mówimy przecież np. „ręce w górę”, a nie „ramiona w górę”, ani - tym bardziej - „kończyny górne w górę” 😊
Dlatego też, aby uniknąć nieprawidłowej interpretacji, używam w tym serwisie terminologii potoczno-pianistycznej, a w razie wątpliwości podaję uściślenie.
UWAGA!
Górne ramię (upper arm) = część kończyny górnej pomiędzy stawami barkowym i łokciowym.
3. Jednostki = odcinki = człony
- Są to elementy składowe aparatu ruchowego. Dzielimy je na bliższe i dalsze.
- Jednostka bliższa = proksymalna, wyższa.
- Jednostka dalsza = dystalna, niższa.
- Chodzi tu o odległość danej jednostki od miejsca zaczepienia (ręki lub palca).
- Przykłady:
- Ramię jest odcinkiem bliższym = wyższym, a przedramię dalszym = niższym.
- Paliczek bliższy, to ten, który jest bliżej śródręcza, czyli najwyższy człon palca.
4. Nadgarstek, dłoń i paliczki
Kości lewej dłoni - widok od strony zewnętrznej
Grafika: Wikipedia
- Każdy palec (poza kciukiem) składa się z trzech paliczków:
- Paliczek dalszy = człon obwodowy (paznokciowy),
- Paliczek środkowy = znajduje się pomiędzy dalszym i bliższym,
- Paliczek bliższy = człon podstawny (proksymalny - najbliżej śródręcza, nasady palca),
- Kciuk nie ma paliczka środkowego.
Staw obwodowy palca = staw znajdujący się najbliżej końca palca.
Nadgarstek (precyzyjnie) = przegub (potocznie*) = kiść (w oryginale „кисть” - rusycyzm w PWM-owskim tłumaczeniu „Sztuki pianistycznej” Neuhausa).
* Wg Cz. Sielużyckiego istnieją również inne stawy o działaniu przegubowym, więc nazywanie nadgarstka przegubem jest mniej precyzyjne.
5. „Kostki” śródręcza - uwaga, to nie jest termin anatomiczny!
Komputer: najedź kursorem na zdjęcie powyżej.
Telefon: otwórz animację.
Słowem „kostka” utarło się nazywać w polskiej i rosyjskiej („косточка”) tradycji pianistycznej staw śródręcznopaliczkowy, czyli znajdujący się u nasady palca - tam „skąd palce wyrastają”. Określenie to jest niezbyt logiczne, gdyż nie chodzi tu o całą kość śródręcza, lecz jedynie o jej dystalne zakończenie. Niemniej ciągle funkcjonuje, gdyż jest bardzo praktyczne.
Kostki są niezwykle ważnymi punktami regulacji siły „dalszego zaplecza”, która ma dotrzeć do „linii frontu”, czyli do styku palca z klawiszem. Do ich działania będziemy powracać w wielu kolejnych rozdziałach.